Das Mag 2024, 248 pagina's - € 23,99
Wikipedia: Marian Donner (1974)
Korte beschrijving
Een filosofische zoektocht naar meer vrijheid en speelsheid in het leven. Marian Donner springt van thema naar thema, zoals popcultuur, kwantummechanica en orka’s. Ze neemt de lezer mee op reis, vergezeld door de woorden van haar overleden vader, een voormalig schaakkampioen. De ontmoetingen met escorts lieten haar een andere wereld zien. Ook de stem van de Japanse hofdame Sei Shõnagon, die meer dan duizend jaar geleden een dagboek bijhield, speelt een rol in haar observaties. Het boek is een uitnodiging om los te komen van de beperkingen van hedendaagse structuren en controle, en om te streven naar meer ruimte en lucht in het leven. Eigenzinnig en lichtvoetig geschreven. Marian Donner (Amsterdam, 1974) is schrijver, cultuurcriticus, columnist en essayist. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk wordt in meerdere landen uitgegeven.
Tekst op website uitgever
Op zoek naar een betere toekomst, een met meer spel, meer dans, meer vrijheid vooral, hink-stap-springt Marian Donner door de popcultuur, langs orka’s, ‘schreeuwende’ planten, oorlogsrecht, kwantummechanica en Ninjago. Onderweg neemt ze de woorden van haar overleden vader mee, voormalig schaakkampioen. De escorts die ze ontmoette bij het bureau waar ze jarenlang de telefoon opnam, laten haar een schaduwwereld zien. En dan is er nog de stem van de Japanse hofdame Sei Shõnagon. Meer dan duizend jaar geleden hield ze een dagboek bij. Wat kan zij ons tonen?
Rooksignalen (een hoofdkussenboek) is een trip, een dans, weg van de hokjes en labels, de huidige controledrift, rechtlijnigheid en zwaarte, naar meer ruimte en lucht.
Marian Donner is essayist en columnist bij De Groene Amsterdammer, waar ze schrijft over popcultuur, technologie en alle overige pijnpunten van het moderne leven. Eerder verschenen van haar De grote weigering en de internationale bestseller Zelfverwoestingsboek. Haar interesse ligt bij alles wat afwijkt van de norm (en de kwantummechanica).
Fragment uit Kinderen van het einde van de geschiedenis
'I want go back, Daniel says, quickly, with effort.
'Where?' I ask, undure
There's a long pause that kind of freaks me out and Daniel Finishes his drink and fingers the sunglasses he's still wearing and says, 'I don't know. Just back.'
Het einde van de geschiedenis naderde en wij waren erbij. Generatie X, ook wel de patatgeneratie, de MTV-generatie of gewoon Nix, geboren tussen 1965en 1980 en grotendeels tot wasdom gekomen in de jaren negentig, is in veel opzichten een tussengeneratie.
Als kind speelden wij nog hele dagen op straat, voortgedreven door verveling, met niets te doen en niemand die op ons lette omdat onze ouders het te druk hadden met zichzelf.
Wij weten nog hoe het is om een schermloos bestaan te leiden, maar herinneren ons tegelijkertijd dat iemand uit de buurt een spelcomputer kreeg, opeens speelden we hele dagen Pac-Man. Wij zijn de generatie tussen Kuifje en Lara Croft, zei mijn geliefde ooit. Half analoog, half digitaal, alsof er een reuklijn door os heen loopt, of een spelonk. Aan weerszijden worden we overschaduwd door de babyboomers en de millennials: twee generaties, die zoveel groter, mondiger en ambitieuzer waren, zij wilden de wereld veranderen. Wij daarentegen trokken ons terug.
Cynisch, nihilistisch en lui werden we genoemd. En daar zat,, of zit, wat in. Wij wilden juist níet meedoen, geen positie claimen, wij hielden vast aan de schaduw in onze spelonk. Succes was een smet, 'sell-out' het grootste scheldwoord denkbaar: dat waren de mensen die hun ziel hadden verkocht aan het grootkapitaal. Wij haatteen de wereld, omdat we geen flauw idee hadden hoe we ons eraan moesten verbinden.
People are afraid to merge on freeways in Los Angeles,' luidt de eerste zin van Less than Zero en zo voelde het inderdaad precies, denk ik als ik Bret Easton Ellis' roman decennia later herlees. Als iemand het levensgevoel van Generatie X heeft weten te vangen is het Easton Ellis wel: mijn generatie is bang om te mergen.
Bret Easton Ellis schreef Less than Zero op zijn negentiende (!), uiteindelijk verscheen het in 1985. Daarmee is deze roman eigenlijk te oud om als boegbeeld van Generatie X te gelden, de slacker-zeitgeist zou pas begin jaren negentig tot volle bloei komen, in films als Reality Bites en Clerks; in grungemuziek met de bijbehorende uniseksoutfits van afgetrapte schoenen, ongewassen haren en tweedehands blokbloezen; en natuurlijk in haar Messias: Kurt Cobain, zanger van Nirvana. Maar ik denk dat Milan Kundera gelijk had toen hij schreef dat je een fenomeen niet achteraf, maar alleen vooruitkijkend goed kunt overzien.
In zijn essaybundel Het doek noemt Kundera een roman uit 1932, van de allang vergeten Tsjechische schrijver Jaromír John, waarin het lawaai van motoren en auto's de protagonist tot waanzin drijft. In 1932 reden er alleen nauwelijks nog auto's door de straten van Praag.
Toen Kafka de 'monsterlijkheid' van de bureaucratie beschreef, was die nog 'een onschuldig kind' in vergelijking met die van nu, aldus Kundera.
De kritiek van al die 'briljante filosofen' uit de jaren zestig op de consumptiemaatschappij was correct, maar zou 'in de loop der jaren op zo'n karikaturale manier [worden] ingehaald door de werkelijkheid dat je je schaamt om je erop te beroepen'.
Alles wat ooit nieuw was, is op een dag zo normaal dat we het nauwelijks nog zien. Zoals die vis die vraagt wat water is. Of zoals Kundera schrijft: 'Het existentiële belang van een maatschappelijk verschijnsel is niet het duidelijkst waarneembaar als het wijdverbreid is, maar als het nog in de beginfase verkeert, onvergelijkbaar veel zwakker dan het later zal worden.'
Less than Zero nam een maatschappelijk verschijnsel waar dat later alleen maar aan kracht zou winnen. Al kun je daaraan toevoegen dat de kritiek op de consumptiemaatschappij van al die briljante filosofen uit de jaren zestig hier eindelijk een nieuw jasje kreeg. Een upgrade, zogezegd, naar de moderne tijd. (pagina 27-29)
Lees ook: Zelfverwoestingsboek : waarom we meer moeten stinken, drinken, bloeden, branden & dansen (uit 2019) en De grote weigering (uit 2022).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen