Adel van de geest : een vergeten ideaal
Atlas 2009, 187 pagina's - € 15,--
Wikipedia: Rob Riemen (1962)
Korte bespreking
Terwijl in het Darwinjaar 2009 de continuïteit tussen mens en dier centraal stond, wees Rob Riemen, oprichter en directeur van het Nexus Instituut te Tilburg, erop dat de mens zich onderscheidt van het dier doordat hij vooral een geestelijk wezen is. De mens kent de wereld van de ideeën, kent de klassieke humanistische waarden van waarheid en rechtvaardigheid. De centrale stelling van Riemens boek: 'Intellectuelen hebben omwille van het voorbestaan van de beschaving de taak om de kennis van het beste, het meest waardevolle te bewaren en over te dragen. Zij moeten zich oefenen in de kennis van wat waar is, onderscheiden wat wel of geen waarde heeft, wat goed is en wat kwaad' (116). Riemen neemt de lezer mee op een reis door tijd en ruimte langs zijn helden van de geest (Spinoza, Plato, Socrates en vooral Thomas Mann) en door zwarte pagina's van de geschiedenis (Tweede Wereldoorlog, 11 september 2001). In verschillende stijlen: soms verhalend, soms belerend. Genuanceerd geschreven, boeiend tot de laatste pagina en tot nadenken stemmend, maar toch ook elitair en idealistisch. Een boek dat wellicht een klassieker van de Nederlandse essayistiek gaat worden. Zeer actueel, maar ook tijdloos en zeer leesbaar.
Omdat wij mensen geen goden zijn, kan niemand van ons ooit de waarheid ooit volledig kennen. Daarom zullen wij haar telkens weer, elke dag opnieuw, moeten zoeken en bij alles wat we tegenkomen, moeten vragen: is het waar of niet? Heeft dit waarde of is het waardeloos?
Wordt onze menselijke waardigheid hiermee gediend of wordt zij ons ontnomen? De waarheid verplicht ons om onderscheid te maken tussen wat goed en wat kwaad is. Maar wat is waarheid? Wat is goed? Wat heeft betekenis?
De ziel, als bron van alle leven, leert ons dat alles wat léven schenkt, goed is, en alles wat doodt, een kwaad. Alles wat bezield is, is goed en zal voortleven; alles wat zonder ziel is, heeft geen waarde en kan niet blijven bestaan. Het bezielde leven is onvergetelijk, het zielloze leven verdient vergetelheid. Het best is waar en zal blijven, maar wat een leugen blijkt te zijn, zal als sneeuw voor de zon verdwijnen. Het beste bestaan is dan ook gewijd aan het zoeken naar de waarheid en de beoefening van de deugden. De menselijke wijsheid liefhebben is niets anders dan steeds weer deze onderscheidingen maken en onvoorwaardelijk voor waarheid kiezen. (pagina 160)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen